Məişət zorakılığının qarşısının alınması üzrə Tədbirlər Planı

1. Ucar Rayon İcra Hakimiyyəti və Ümidli Gələcək QHT ilə əməkdaşlıqda həyata keçirilən layihə çərçivəsində 2014-cü il noyabrın 17-18 tarixlərində Ucar, Kürdəmir, Göyçay, Zərdab, Hacıqabul, Yevlax və Ağdaş rayonlarının İcra Hakimiyyətləri nəzdində fəaliyyət göstərən müvafiq yerli dövlət qurumlarının əməkdaşları və mərkəzi rayon xəstəxanalarının həkimləri və məktəb müəllimləri və psixoloqları üçün iki günlük təlim kursu keçirilmişdir. Təlim kursunda 25 nəfər iştirak etmişdir. 

2. Məişət zorakılığından əziyyət çəkən uşaqlarla iş aparan sosial işçilər, tibb işciləri, məktəb müəllimləri və psixoloqlar üçün Praktik tövsiyələr adlı buklet hazırlanmış və  Ucar, Kürdəmir, Göyçay, Zərdab, Hacıqabul, Yevlax və Ağdaş rayonlarında paylanmışdır. Təlimlərin keçirilməsində İSİM tərəfindən 2013-cü ildə hazırlanmış “Məişət zorakılığından zərər çəkmiş yetkinlik yaşına çatmamış şəxslər üçün xüsusiləşdirilmiş tibbi-psixoloji yardımın göstərilməsinə dair fərdi tövsiyələr” adlı  kitabçasından istifadə edilmişdir. 

1. “Məişət zorakılığından zərər çəkmiş yetkinlik yaşına çatmamış şəxslər üçün xüsusiləşdirilmiş tibbi-psixoloji yardımın göstərilməsinə dair fərdi tövsiyələr” adlı  kitabça hazırlanmış və çap olunmuşdur.

2. Məişət zorakılığından əziyyət çəkən uşaqlarla iş aparan sosial işçilər, tibb işciləri, məktəb müəllimləri və psixoloqlar üçün Praktik tövsiyələr adlı buklet hazırlanmış və çap olunmuşdur.

Oktyabr ayında İSİM və Ümidli Gələcək təşkilatı tərəfindən Ucar rayonu İcra hakimiyyətinin iclas zalında Ucar rayon İcra hakimiyyəti nəzdində yetkinlik yaşına çatmayanlarla iş və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiya və Ucarda yaradılmış Regional Reabilitasiya Mərkəzinin əməkdaşları üçün 2 günlük təlim kursu təşkil edilmişdir. Təiimdə 10 nəfər iştirak etmiş və məişət zorakılığı, milli qanunvericilik, zorakılığa məruz qalmış uşaq və gənclərlə psixoloji, sosial və tibbi işin aparılmasına dair bilik və bacarıqlar əldə etmişdir. 

Oktyabr ayında həmçinin Ucar rayon İcra Hakimiyyətinin konfrans zalında yerli dövlət qurumları, o cümlədən, gənclər və idman idarəsi, mərkəzi xəstəxana, təhsil idarəsi, polis idarəsi, əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzi, yerli QHT-lər və həkimlər üçün 2 günlük təlim kursu təşkil edilmişdir. Təiimdə 25 nəfər iştirak etmiş və məişət zorakılığı, milli qanunvericilik, zorakılığa məruz qalmış uşaq və gənclərlə psixoloji, sosial və tibbi işin aparılmasına dair bilik və bacarıqlar əldə etmişdir. 

Noyabr ayının 17-18 Ucar rayon İH-nin konfrans zalında Hacıqabul, Yevlax, Ağdaş, Kürdəmir, Göyçay və Zərdab rayonlarının yerli dövlət qurumları, o cümlədən, gənclər və idman idarəsi, mərkəzi xəstəxana, polis idarəsi, təhsil idarəsi, əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzi, yerli QHT-lər və həkimlər üçün 2 günlük təlim kursu təşkil edilmişdir. Təlimdə 30 nəfər iştirak etmiş və məişət zorakılığı, milli qanunvericilik, zorakılığa məruz qalmış uşaq və gənclərlə psixoloji, sosial və tibbi işin aparılmasına dair bilik və bacarıqlar əldə etmişdir. 

Təlimlərin iştiakçılarına məişət zorakılığına dair İSİM tərəfindən hazırlanmış buklet, plakat və həmçinin praktik tövsiyələr kitabçası paylanmışdır. 

İSİM-nin nümayəndələri 2016-cı il martın 3-4-də Türkiyənin İstanbul şəhərində “Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya Regionunda multi-sektoral qruplar tərəfindən gender əsaslı zorakılığa effektiv cavab” mövzusunda BMT-nin Əhali Fondunun Şərqi Avropa-Orta Asiya Regional Ofisinin (UNFPA EECARO) Reproduktiv Sağlamlıq üzrə Şərqi Avropa İnstitutu-nun (EEIRH) təşkilatçılığı ilə təşkil olunmuş seminarda iştirak etdi.

Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin tapşırığı və BMT-nin Əhali Fondunun Azərbaycandakı Nümayəndəliyinin  (UNFPA) dəstəyi ilə 6 iyun 2016-cı il tarixdən etibarən İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində (İSİM) “Gender əsaslı zorakılıqdan zərər çəkmiş şəxslərə yardım göstərən tibb işçiləri üçün təlim”lər başlanmışdır.

Təlimlər Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 15.02.2012-ci il tarixli 13 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş "Məişət zorakılığının qarşısının alınması üzrə  Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Tədbirlər Planı"nın 1.2.4 (2)-cü və 1.2.8 (1)-ci bəndlərinə uyğun olaraq İSİM-in mütəxəssisləri tərəfindən BMT-nin Əhali Fondunun Azərbaycandakı Nümayəndəliyinin (UNFPA) dəstəyi ilə 2015-ci ildə tərtib edilmiş “Gender əsaslı zorakılıqdan zərər çəkmiş şəxslərə təcili və təxirəsalınmaz tibbi-psixoloji yardım göstərən tibb işçiləri üçün metodik vəsait”- in  üzərində qTürkiyədən olan beynəlxalq mütəxəssislərin:  Başkent Universitetinin BÜKÇAM-in direktoru Ayşe Akın və Ezgi Türkçelikin iştirakı ilə həyata keçirilən təlimlər iyunun 10-na kimi davam edəcək. 5 gün davam etmişdir. Tədbirin məqsədi ekspertlərin köməyi ilə yerli həkim-mütəxəssislər gender əsaslı zorakılıqdan zərər çəkmiş şəxslərə təcili və təxirəsalınmaz tibbi-psixoloji yardımın zamanında və düzgün sistematik qaydada aparılması üzrə, həmçinin zərər çəkmişin emosional və fiziki durumunu nəzərə almaqla psixoloji yardımın və tibbi müayinənin hər tərəfli təmin edilməsi, zorakılıq halı ilə bağlı qanunla tənzimlənmiş qaydada hərəkət etmə kimi bilik və bacarıq səviyyələrini artırmağıdır.

Qeyd edək ki, İSİM-in mütəxəssisləri ilə yanaşı təlimlərdə Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutudan (ADHTİ), Səhiyyə Nazirliyinin Psixi Sağlamlıq Mərkəzindən, Ak.Mirqasımov adına Respublika Kliniki Xəstəxanasından, A.F.Qarayev adına 2 saylı uşaq kliniki xəstəxanasından, 25 saylı şəhər poliklinikasından, 7 saylı qadın məsləhətxanasından olan həkimlər iştirak edir.  

Təlimlər bitdikdən sonra bütün iştirakçılar sertifikatlarla təltif olundu.

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi (İSİM) tərəfindən Ailə, qadın və uşaq problemləri üzrə Dövlət Komitəsi ilə əməkdaşlıqda qadınlara qarşı məişət zorakılığının xüsusiyyətlərinin və səbəblərinin, ailədə qadınların səlahiyyətləndirilməsi və onların bu baxımdan səhiyyə xidmətlərindən istifadə imkanlarının öyrənilməsi məqsədi ilə 18 yaşdan yuxarı evli və ya nə vaxtsa evli olmuş qadınlar arasında sorğu həyata keçirilmişdir. Sorğuda Lənkəran, Füzuli, Şəmkir və Beyləqan rayonlarında ümumilikdə 400 qadın iştirak etmişdir. Sorğu zamanı toplanmış məlumatlar əsasında yekun hesabat hazırlanacaq və nəticələr keçiriləcək dəyirmi masa zamanı təqdim və müzakirə olunacaq.

1. Oktyabr ayında Ucar rayon İcra hakimiyyəti nəzdində fəaliyyət göstərən yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə Komissiyanın əməkdaşları və Ucar rayonunda Ümidli Gələcək təşkilatı tərəfindən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin yanında Gənclər Fondunun dəstəyilə yaradılmış “Məişət zorakılığına məruz qalmış uşaqlar üçün Ucar Regional Sosial Reabilitasiya Mərkəzinin” əməkdaşları üçün 2 günlük təlim kursu təşkil edilmidir.
2. Noyabr ayının 17-18 tarixlərində Ucar, Kürdəmir, Göyçay, Zərdab, Hacıqabul, Yevlax və Ağdaş rayonlarının İcra hakimiyyətləri nəzdində fəaliyyət göstərən yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə Komissiyalarının, polis idarələrinin yetkinlik yaşına çatmayanlarla profilaktik işin təşkili bölmələrinin, əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzlərinin əməkdaşları, mərkəzi rayon xəstəxanalarının həkimləri və məktəb müəllimləri və psixoloqları üçün 2 günlük təlim kursu da təşkil edilmişdir.
3. Təlimlər zamanı iştirakçılara layihə çərçivəsində hazırlanmış plakat, buklet, habelə İSİM tərəfindən 2013-cü ildə hazırlanmış praktik tövsiyələr paylanmışdır.
4. İlin sonunadək isə məişət zorakılığının profilaktikası və məişət zorakılığına məruz qalmış şəxslərlə tibbi, psixoloji, hüquqi və sosial işin aparılmasına dair Metodik tövsiyələr Toplusunun hazırlanması və çapı da nəzərdə tutulub. 

2016-cı il aprelin 26-da Gəncliyə Yardım Fondunda Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi (İSİM) və Bakı şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsi tərəfindən erkən nikah və məişət zorakılığının təsirləri barədə dəyirmi masa təşkil olundu. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 noyabr 2011-ci il tarixli 537 nömrəli Fərmanının icrası ilə bağlı “Məişət zorakılığının qarşısının alınması üzrə Səhiyyə Nazirliyinin Tədbirlər Planı”na uyğun olaraq keçirilən dəyirmi masada Bakı şəhəri üzrə ali təhsil müəssisələrinin Tələbə Gənclər Təşkilatı və qeyri-hökumət təşkilatlarının fəal gəncləri iştirak etdilər.

İSİM-in Səhiyyə kommunikasiyası və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Aynur Rəşidova, İSİM-in sosioloqu Ayşəm Balayeva, İSİM-in həkim-metodisti Nərgiz Kərimova erkən nikah və məişət zorakılığının profilaktikasına diqqətin artırılması məqsədilə keçirilən belə tədbirlərin əhəmiyyətini vurğuladılar. Məişət zorakılığının mənfi təsirləri barədə İSİM-in ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə meneceri Nərmin İlyasova təqdimat etdi

• 25.11.2014-cü il tarixində Qadın Zorakılığına Qarşı Beynəlxalq Mübarizə Günü ilə əlaqədar Bakı şəhər Nəsimi Rayon İcra Hakimiyyəti və Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi (İSİM) tərəfindən “Qadınlara qarşı zorakılığa yox deyək!” mövzusunda tədbir keçirildi. Ali təhsil müəssisələrinin müəllim, psixoloq və tələbə heyətinin iştirak etdiyi tədbirin keçirilməsində məqsəd ictimaiyyətin diqqətini bir daha qadın zorakılığı probleminə yönəltmək idi.

Tədbirdə Nəsimi rayon H.Sarabski adına Mədəniyyət Evinin kollektivi “Dörd divar” adlı  səhnəcik təqdim edildi.

•  25.11.2014-cü il tarixində Qadın Zorakılığına Qarşı Beynəlxalq Mübarizə Günü ilə əlaqədar Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi (İSİM) və Bakı şəhər Gənclər və İdman Baş İdarəsi tərəfindən “Qadınlara qarşı zorakılığa yox deyək!” mövzusunda  Gəncliyə Yardım Fondunda  Bakı şəhəri üzrə ali təhsil müəssisələrinin  Tələbə Gənclər Təşkilatı və qeyri-hökumət təşkilatlarının fəal gənclərinin iştirak ilə dəyirmi masa təşkil olundu.

• 02.10.2014-cü il tarixində İSİM və Nərimanov Rayon Gənclər və İdman İdarəsi tərəfindən “Beynəlxalq Qeyri-Zorakılıq Günü” ilə bağlı “Metropark” AVM-də maarifləndirici aksiya keçirildi. Məişət zorakılığının qarşısının alınması sahəsində maarifləndirmə və təbliğat işinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə keçirilən aksiyada əhaliyə “Uşaq zorakılığı” və “İşgəncə” mövzularında bukletlər paylanıldı, mövzu ilə bağlı məlumatlar verildi.
• 02.10.2014-cü il tarixində  “Beynəlxalq Qeyri-Zorakılıq Günü” ilə bağlı İSİM-in Səhiyyə kommunikasiyası və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Aysel Hacıyeva və Səhiyyə siyasəti və islahatlar şöbəsinin meneceri Nabil Seyidov İctimai Televiziyanın “Müzakirə vaxtı” tok-şousunun qonağı oldu. Bu veriliş vasitəsilə ölkə əhalisinə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən məişət zorakılığının qarşısının alınması, zorakılığa məruz qalmış şəxslərlə tibbi-psixoloji işin qurulması sahəsində görülmüş işlərə dair ətraflı məlumat verildi, bu ilin sonunadək planlaşdırılmış layihələr, habelə növbəti illər üçün planlara dair açıqlamalar verildi. İSİM-lə yanaşı, Ombudsman Aparatının nümayəndəsinin iştirak etdiyi verilişdə məişət zorakılığının tibbi-psixoloji aspektlərilə bərabər, hüquq və qanunvericilik aspektlərinə də dair məlumatlar nəzərə çatdırıldı. Veriliş vasitəsilə məişət zorakılığının nə olduğu, hansı fəsadlara səbəb olduğu və onun qarşısının alınması barədə geniş müzakirələr aparıldı